Pamiętaj, te proste czynności, wykonane przez Ciebie w czasie kiedy zespół ratownictwa medycznego dojeżdża na miejsce zdarzenia, mogą niejednokrotnie pacjentowi uratować życie.

I. Ocena stanu pacjenta

• zadbaj o własne bezpieczeństwo
• zawołaj czy reaguje na Twój głos
• potrząśnij lekko pacjenta za ramiona i zapytaj głośno co się stało.
• jeśli pacjent odpowiada, zapytaj jakie ma dolegliwości.
• jeśli pacjent jest nieprzytomny i nie reaguje, należy zapewnić sobie pomoc
• ocenić czy oddycha oraz dzwoniąc pod numer 999 wezwać pogotowie ratunkowe.

II. Jeśli pacjent jest nieprzytomny i nie oddycha normalnie, a pomoc już została wezwana, rozpocznij podstawowe czynności resuscytacyjne (BLS).

W tym celu:

• udrożnij drogi oddechowe Należy usunąć ciała obce z jamy ustnej i gardła, odgiąć głowę do tyłu, wysunąć żuchwę do przodu. Postępować ostrożnie w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa szyjnego.
• sprawdź wzrokiem, słuchem i czuciem czy wrócił prawidłowy oddech, jeśli potrafisz oceń tętno na tętnicy szyjnej
• połóż splecione ręce na środku klatki piersiowej i rozpocznij 30 ucisków klatki piersiowej. Uciskaj na głębokość 4-5 cm z częstością około 100/min
• wykonaj 2 sztuczne wdechy metodą usta-usta, z których każdy będzie trwał około 1 sekundy, patrząc czy unosi się klatka piersiowa
• kontynuuj te czynności w stosunku 30:2 aż do powrotu akcji serca i oddechu lub do momentu przejęcia reanimacji przez przybyły personel pogotowia ratunkowego. W przypadku własnego wyczerpania możesz odstąpić od dalszej reanimacji
• jeśli jesteś w miejscu w pobliżu którego znajduje się automatyczny defibrylator (AED) sprowadź go na miejsce, otwórz, uruchom i postępuj zgodnie z usłyszanymi wskazówkami
• jeśli pomocy udzielasz dziecku, całe powyższe postępowanie po udrożnieniu dróg oddechowych rozpocznij od 5 wdechów ratowniczych

III. Pozycja boczna bezpieczna
Pacjent nieprzytomny, z zachowanym oddechem i akcją serca powinien być do czasu przybycia na miejsce zdarzenia lekarza ułożony w pozycji bocznej bezpiecznej, w której zabezpieczona będzie drożność jego dróg oddechowych, a w przypadku wymiotów nie zadławi się.

Aby to wykonać:

• zajmij miejsce z boku ratowanego
• skontroluj jego parametry życiowe (oddech, tętno)
• zegnij jego rękę znajdującą się od Twojej strony pod kątem prostym
• przełóż jego drugą rękę przez jego pierś do jego policzka
• zegnij jego drugą nogę w pół
• trzymając za zgiętą nogę i rękę znajdującą się przy policzku pociągnij osobę ratowaną do siebie, tak aby tułów znalazł się na boku
• głowę odchyl do tyłu, pod głowę podeprzyj rękę
• często kontroluj oddech i tętno
• przeciwwskazaniem do pozycji bocznej bezpiecznej jest podejrzenie urazu kręgosłupa szyjnego.

IV. Duszności
ułóż pacjenta w pozycji siedzącej, uchyl okno zapytaj czy nie posiada jakiś leków przynoszących ulgę (Nitrogliceryna u pacjentów chorujących kardiologicznie, inhalatory w przypadku pacjentów z astmą)

V. Bóle w klatce piersiowej
uspokój pacjenta, ułóż go w pozycji półsiedzącej zaleć unikanie jakiegokolwiek wysiłku w przypadku pacjentów chorujących „na serce” podaj Nitroglicerynę lub/i Aspirynę kontroluj często stan pacjenta

VI. Drgawki
zabezpiecz pacjenta aby nie doznał dodatkowych urazów, szczególnie chroń głowę; zabezpiecz drożność dróg oddechowych

VII. Drgawki gorączkowe u dzieci
zrób zimny okład ochładzaj pomieszczenie, poleć otworzyć okno, podawaj w małych ilościach chłodne płyny podaj leki przeciwgorączkowe zabezpiecz drożność dróg oddechowych

VIII. Krwotok
unieś i utrzymuj część zranioną powyżej poziomu serca uciśnij jałowym opatrunkiem miejsce zranienia w przypadku przeciekania opatrunku nie należy go wymieniać, a jedynie założyć na niego następny gdy pacjent stracił dużo krwi należy unieść jego nogi nieznacznie ku górze i ciepło okryć jego ciało.

IX. Krwawienie z przewodu pokarmowego lub nosa
zapewnij swobodny wypływ krwi, aby pacjent się nie zakrztusił, np. poprzez przycięcie głowy niżej lub ułożenie pacjenta w pozycji bocznej.

X. Zachłyśnięcie
u pacjentów przytomnych – sprowokować kaszel, zgiąć pacjenta i pochylić do przodu, uderzyć otwartą dłonią w okolicę międzyłopatkową, a przy braku efektu otoczyć pacjenta rękoma powyżej pępka i mocno krótko ucisnąć do góry jamę brzuszną (tzw. rękoczyn Heimlich`a). Na przemian stosujemy po 5 jednych i drugich zabiegów. U pacjentów nieprzytomnych – uciskamy klatkę piersiową jak przy masażu serca u dzieci – możliwa pozycja do góry nogami (np. odwrócenie na kolanie)

XI. Oparzenia
zdjąć odzież, pomiń usuwanie odzieży z samego miejsca poparzenia. chłodzić pod bieżąca zimną wodą przez 20-30 min. nie przykładać żadnych maści i tłuszczów załóż jałowy opatrunek podaj leki przeciwbólowe

XII. Złamania
w złamaniach występuje obrzęk, ból i znaczne ograniczenie ruchomości unieruchamiamy zgodnie z zasadą, że usztywniamy miejsce urazu i dwa sąsiednie stawy. w przypadku złamań otwartych zakładamy jałowy opatrunek.

XIII. Zatrucia lekami
w przypadku zatruć lekami u pacjentów przytomnych należy sprowokować wymioty. U pacjentów nieprzytomnych nie prowokować wymiotów, udrożnić drogi oddechowe i monitorować czynności życiowe, ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej, zabezpieczyć opakowania po lekach